وال پست جدید | الزامات در پیوست ششم آیین‌نامه طراحی ساختمان
مهندسی سازه و ایمنی لرزه‌ای ساختمان‌ها همواره در حال تکامل است. تجربیات زلزله‌های گذشته نشان داده است که عملکرد صحیح اجزای غیرسازه‌ای، به‌ویژه دیوارهای داخلی و پیرامونی، نقشی حیاتی در حفظ جان ساکنین و کاهش خسارات دارد. در همین راستا، ضوابط طراحی و اجرای وال پست‌ها (وادارها) به عنوان مهارکننده این دیوارها، دستخوش بازنگری‌های مهمی شده است. مفهوم وال پست جدید دقیقا به همین راهکارها و الزامات به‌روز شده اشاره دارد که هدف آن، افزایش چشمگیر ایمنی ساختمان در برابر زلزله است. درک صحیح ویژگی‌ها و الزامات وال پست جدید برای تمام فعالان صنعت ساختمان ضروری است.
الزامات کلیدی پیوست ششم استاندارد 2800 برای وال پست‌ها
مبنای اصلی تعریف “وال پست جدید” در ایران، الزامات ارائه شده در پیوست ششم آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله (استاندارد 2800) است. این ضوابط با هدف بهبود عملکرد لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای تدوین شده‌اند.
نکته کلیدی در این الزامات، لزوم جداسازی دیوار و اجزای نگهدارنده آن (وال پست‌ها) از سازه اصلی است، به گونه‌ای که قاب اصلی ساختمان بتواند در هنگام زلزله تغییر مکان جانبی نسبی خود را آزادانه انجام دهد بدون آنکه نیروی زیادی به دیوار منتقل کرده و باعث تخریب آن شود. این هدف از طریق تعریف دقیق جزئیات اتصالات وال پست به کف، سقف و خود دیوار حاصل می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
پروفیل‌های رایج در طراحی و ساخت وال پست جدید
برای ساخت وال پست جدید مطابق با ضوابط، همچنان از پروفیل‌های فولادی رایج استفاده می‌شود، اما انتخاب و نحوه استفاده از آن‌ها اهمیت دارد. مقاطع متداول شامل جفت نبشی، ناودانی یا قوطی‌های فولادی است. استفاده از جفت نبشی که با فاصله از هم قرار گرفته و دیوار بین آن‌ها اجرا می‌شود، یکی از روش‌های رایج است. ناودانی‌ها نیز به دلیل شکل مقطع، گزینه‌های مناسبی هستند.
قوطی‌های فولادی نیز به شرط رعایت ملاحظات اتصال، قابل استفاده هستند. نکته مهم، انتخاب ابعاد پروفیل بر اساس محاسبات دقیق مهندسی و اطمینان از کیفیت استاندارد فولاد (مانند ST37) است تا وال پست توانایی تحمل بارهای جانبی وارد بر دیوار را داشته باشد.
اتصالات نوین: قلب تپنده عملکرد صحیح وال پست جدید
مهم‌ترین وجه تمایز وال پست جدید نسبت به روش‌های سنتی، در جزئیات اتصالات آن نهفته است. این اتصالات باید به گونه‌ای طراحی شوند که ضمن مهار دیوار در برابر حرکت خارج از صفحه، امکان جابجایی آزادانه سازه اصلی را فراهم کنند.
انواع اتصالات وال پست به شرح زیر هستند:
- اتصال کشویی (لغزشی) در بالا: اتصال وادار قائم به تیر یا سقف باید به صورت کشویی باشد. این کار معمولا با ایجاد سوراخ لوبیایی شکل در نبشی یا ورق اتصال بالایی وال پست و استفاده از پیچ و مهره انجام می‌گیرد تا امکان حرکت قائم یا جانبی سازه بدون انتقال نیروی زیاد به وال پست فراهم شود.
- اتصال مفصلی/انعطاف‌پذیر در پایین: اتصال پای وال پست به کف نیز باید به گونه‌ای باشد که از انتقال لنگر جلوگیری کند (اتصال مفصلی).
- اتصال انعطاف‌پذیر دیوار به وادار: دیوار نباید به صورت صلب و با استفاده از ملات به وادار متصل شود. به جای آن، باید از بست‌ها یا شاخک‌های فلزی انعطاف‌پذیر با فواصل مشخص استفاده کرد که دیوار را در راستای خارج از صفحه مهار کنند اما اجازه جابجایی اندک در صفحه را بدهند.
راهکارهای وال پست جدید برای کنج‌ها و اطراف بازشوها
الزامات وال پست جدید شامل جزئیات اجرایی برای نقاط خاص دیوار نیز می‌شود. در کنج‌های دیوارها، معمولا از دو وادار قائم (مثلا دو نبشی) که با فاصله مناسب از هم قرار گرفته و به نحو مناسبی به هم متصل شده‌اند، استفاده خواهد شد تا مهار لرزه‌ای لبه‌های هر دو دیوار در کنج تامین شود.
در اطراف بازشوهایی مانند در و پنجره نیز باید از وادارهای قائم در طرفین و تیرک‌های افقی در بالا (و گاهی پایین) بازشو استفاده کرد. این اعضا لبه‌های دیوار در اطراف بازشو را مهار می‌کنند و باید با همان اصول اتصالات انعطاف‌پذیر به سازه و دیوار متصل شوند تا یکپارچگی سیستم حفظ شود.
مقایسه سیستم‌های نوین: وال پست منقطع در برابر قاب محیطی
دو رویکرد اصلی برای اجرای سیستم وال پست جدید وجود دارد. روش اول، استفاده از وادارهای قائم منقطع است که هر کدام به صورت مستقل بین کف و سقف با اتصالات لغزشی و مفصلی اجرا می‌شوند. این روش برای دیوارهای با طول زیاد کاربرد دارد.
روش دوم که گاهی به عنوان سیستم قاب محیطی یا پیرامونی شناخته می‌شود، شامل استفاده از ناودانی‌های افقی در بالا و پایین دیوار (متصل به کف و سقف با فاصله مناسب) و اجرای وادارهای قائم بین این دو ناودانی است. این سیستم امکان دارد برای دیوارهای خاص یا در سیستم‌های ساختمانی مانند LSF بیشتر کاربرد داشته باشد. انتخاب بین این دو سیستم به طراحی مهندسی، نوع دیوار و شرایط پروژه بستگی دارد.
تولید استانداردترین وال پست جدید استاندارد در جهان فلز
رعایت دقیق جزئیات فنی و الزامات آیین‌نامه‌ای در تولید وال پست جدید اهمیتی حیاتی دارد. مجموعه جهان فلز با آگاهی کامل از آخرین ضوابط پیوست ششم استاندارد 2800 و با بهره‌گیری از دانش فنی، تجهیزات دقیق و مواد اولیه استاندارد، آماده تولید انواع وال پست جدید مطابق با نیاز پروژه‌های شماست. ما قادر به تولید پروفیل‌های اصلی (نبشی، ناودانی، قوطی) و همچنین کلیه قطعات و ملحقات اتصال (شامل ورق‌های اتصال با سوراخ لوبیایی، بست‌ها و شاخک‌های اتصال به دیوار و…) بر اساس نقشه‌های اجرایی ارائه شده توسط مهندسین محترم هستیم تا از انطباق کامل محصول نهایی با الزامات اطمینان حاصل شود.
سوالات متداول
آیا استفاده از وال پست جدید طبق پیوست ششم الزامی است؟
بله، بر اساس ویرایش چهارم استاندارد 2800 و پیوست ششم آن، رعایت ضوابط مربوط به طراحی و اجرای دیوارهای غیرسازه‌ای و وادارهای نگهدارنده آن‌ها (وال پست‌ها) برای تمام ساختمان‌های مشمول این آیین‌نامه الزامی است و عدم رعایت آن می‌تواند تبعات قانونی و فنی داشته باشد.
تفاوت اصلی اتصال بالایی وال پست جدید با روش قدیم چیست؟
تفاوت کلیدی در اتصال وادار قائم به سقف یا تیر فوقانی است. در الزامات وال پست جدید، این اتصال باید حتما به صورت کشویی (لغزشی) باشد تا اجازه حرکت جانبی به قاب اصلی سازه داده شود و نیرویی به وال پست منتقل نشود. در روش‌های قدیمی‌تر، این اتصال ممکن بود به صورت صلب یا جوش مستقیم اجرا شود که در زمان زلزله باعث آسیب به دیوار یا خود وال پست می‌شد.
آیا جهان فلز قطعات اتصال وال پست جدید را نیز تولید می‌کند؟
بله، تخصص ما در جهان فلز تنها به تولید پروفیل‌های اصلی محدود نمی‌شود. ما توانایی تولید دقیق تمام قطعات فلزی جانبی مورد نیاز برای اجرای کامل سیستم وال پست جدید، از جمله ورق‌های اتصال کف و سقف (با سوراخ‌های لوبیایی استاندارد)، نبشی‌ها و ورق‌های نشیمن، و همچنین انواع بست‌ها و شاخک‌های اتصال دیوار به وادار را طبق نقشه‌های اجرایی شما داریم.
